Marzeniem większości obywateli był paszport, z którym można było wyjechać hen za granicę i ewentualnie nie wrócić. Rodziny pozostawionej w kraju nie rozstrzeliwano. Otrzymanie paszportu nie było rzeczą łatwą.  Perypetie opisałem w rozdziale "Paszporty" mojej broszury wyborczej.

Oto 2 rodzaje paszportów. Granatowy był zwykłym paszportem, wydawanym w Polsce. Czerwony był tzw. paszportem konsularnym, wydawały go ambasady i kosulaty polskie za granicą. Posiadacz nie stawał się przez to konsulem. Był wciąż obywatelem polskim, co było wyraźnie zaznaczone na stronie ze zdjęciem, ale jednocześnie uzyskiwał status osoby zagranicznej, o czym świadczy dokument bankowy. Jako obywatel PRL i osoba zagraniczna potrzebował specjalnego zezwolenia na każdorazowe odwiedzenie swojej ojczyzny. Musiał też po oficjalnym kursie wymienić odpowiednią ilość dewiz.

Na ostatnim zdjęciu widać pieczęć z najdłuższą nazwą na świecie. To miasteczko w Walii. Poprosiłem urzędnika kolejowego, by mi ją wbił w mój paszport. Po powrocie do kraju musiałem urzędnikowi z biura paszportów na piśmie wytłumaczyć, czemu to zrobiłem, co to za miasteczko i jakim prawem urzędnik kolejowy obcego państwa stawia stemple w polskim paszporcie.